Ook zonder ervaring kun je actief aan de slag met duurzaamheid binnen je organisatie. Dat is iets waar De Klimaat Dokter voor staat.
Enige achtergrondkennis is daarbij wel zo handig. Daarom spreken we mensen uit het werkveld die wél ervaring hebben met duurzame bedrijfsvoering. Zodat iedere Klimaat Dokter ervan kan leren en goed voorbereid zijn of haar eerste stappen kan zetten.
Daarom spraken we Bernard van Gisteren en Laura Jansen, beiden werkzaam bij AxionContinu in Utrecht.
Bernard: “We moeten NU iets doen aan klimaatverandering. We mogen niet zo doorgaan met het verbruik van de bronnen en ons afval. Als we zo door blijven gaan, is er geen toekomst meer voor onze (klein)kinderen.”
Laura: “Mijn streven is om binnen AxionContinu het bewustzijn van de klimaatverandering te verhogen, zodat we samen kunnen werken aan een groenere organisatie waarin duurzaamheid in de gehele bedrijfsvoering meegenomen wordt. Waarom? Het geeft toch veel voldoening om zo maatschappelijk verantwoord bezig te zijn? En met zijn allen bereik je tenslotte veel meer dan alleen.”
“Kijk eerst naar je directe collega’s. Welke motivatie zit daar al? Creëer een prettige, ondersteunende omgeving waar je vanuit kan werken. Zorg dat je niet alleen staat.”
We spraken Laura en Bernard vanuit hun rol bij AxionContinu. Als projectleiders facilitair bedrijf houden zij zich onder andere bezig met projecten in het kader van duurzaamheid.
“Dat zit wel redelijk in de genen van het bedrijf” vertelt Bernard. “Heel veel grote stappen, met name op het gebied van energiebesparing, zijn al gezet in de afgelopen jaren. Hoewel het mede door Corona het afgelopen jaar op een laag pitje heeft gestaan, zijn we nu klaar om er weer vol voor te gaan”
In 2015 heeft AxionContinu zich aangesloten bij de Green deal en in 2018 hebben zij ook de Green deal 2.0 getekend. Daarmee legt de organisatie hun ambitie vast voor de 4 pijlers: terugdringen van CO2-uitstoot, meer circulair werken, minder medicijnresten in het water en een gezondheidsbevorderende omgeving.
Laura: “Hierdoor staan we sterk in het beleid dat we willen doorvoeren, ook naar het bestuur toe. Vanuit de Green deal zullen we in 2030 50% reductie van CO2 moeten hebben bereikt, daar is actie voor nodig om dat te bereiken. Dat begrijpt het bestuur ook. We hebben nog geen weerstand ervaren bij het doorvoeren van verandering.”
Bernard: “Dat wij hier met zijn tweeën zitten, geeft wel aan dat de organisatie daadwerkelijk gemotiveerd is om hier stappen mee te maken”
Een stem kan het verschil maken.
Wat erg inspirerend voor De Klimaat Dokters was om te horen, was dat er een specifiek persoon binnen de organisatie was die de motivatie voor verduurzaming heeft aangewakkerd. Hij kreeg al ruim 10 jaar geleden zijn collega’s mee in de boodschap dat er actief was moest gebeuren als we onze aarde leefbaar willen houden, ook binnen het bedrijf. Bernard maakte dat toentertijd van dichtbij mee. Als je vanaf nul moet beginnen luidt zijn advies: “Kijk eerst naar je directe collega’s. Welke motivatie zit daar al? Creëer een prettige, ondersteunende omgeving waar je vanuit kan werken. Zorg dat je niet alleen staat. ”
Vervolgens kun je het hogerop zoeken. Het bestuur zal je ook mee moeten krijgen. Alles draait tenslotte om geld en zij gaan over het geld. Als je het bestuur kan inspireren, dan zal het zich gaan vertalen naar de werkvloer. Met ruggesteun van je leidinggevende, kun je op de afdeling kijken hoe er concreet vorm aan te geven.
Elektriciteitsgebruik is verantwoordelijk voor 41% van de milieubelasting van ouderenzorg instellingen. Verlagen van energieverbruik verlaagt de CO2 uitstoot en bespaart energiekosten.
De route naar duurzaamheid & certificering
Je organisatie bij de Green Deal 2.0 is een heel mooi startpunt, vinden ook Laura en Bernard. Dit zet de commitment van de organisatie zwart op wit en geeft een stok achter de deur bij vervolgstappen.
Laura: “De Green Deal is een mooi begin. Vervolgens kan de organisatie zelf het beste uitzoeken welke doelen en certificeringen bij het bedrijf passen. AxionContinu heeft bijvoorbeeld geen certificering voor De Milieuthermometer. We zijn momenteel aan het kijken hoe we ervoor zouden staan als we deze besluiten wel aan te vragen.”
Bernard: “Je kunt hiermee mooi laten zien waar je staat als organisatie, maar je moet het afwegen tegen de kosten. Ga je dat bedrag uitgeven aan een bordje bij de deur of aan een circulatiepomp die zuiniger is?”
Het is nuttig om je inspanningen naar buiten toe zichtbaar te maken, erkennen ze beiden. Je kunt hier mooi sier mee halen als bedrijf, het leeft steeds meer. Maar alleen met Greenwashing kom je er niet. Daarachter moet een oprechte motivatie zitten als je iets wil bereiken.
De plannen
Hoe bepaal je wat je volgende stap is? Dat waar de meeste winst te behalen valt. Zowel ten aanzien van milieu winst/CO2 reductie, als hoe snel de investering wordt terugverdiend.
Om dat te bepalen zijn gelukkig meerdere tools ontwikkeld. Een voorbeeld is de Milieubarometer. Deze is het eerste jaar van een lidmaatschap bij MPZ gratis te gebruiken. Stimular biedt ook meerdere hulpmiddelen die bedrijven zelf kunnen gebruiken.
Achtergrond
Elektriciteitsgebruik is verantwoordelijk voor 41% van de milieubelasting van ouderenzorginstellingen. Daaropvolgend zijn brandstof en warmte met 25% de grootste vervuilers. Daar is dus veel winst te behalen. Naast het verlagen van de CO2 uitstoot, zijn er 2 andere belangrijke argumenten om het energieverbruik te verlagen. Het bespaart simpelweg energiekosten en je moet als instelling voldoen aan de wetgeving.
Iedere 4 jaar moet een zorgorganisatie een EED-rapport, een energie audit rapport, aan de overheid overhandigen. Simpel gezegd: hoeveel kilowattuur gebruik je nu en hoe ben je van plan dit te gaan verminderen? Sinds 2 jaar biedt Expertisecentrum Duurzame zorg een portefeuille routekaart aan. Dit is een tool die organisaties kosteloos kunnen gebruiken. Door deze in te vullen kun je enerzijds voldoen aan je EED-rapport en anderzijds bepalen welke acties het meest aangewezen zijn om het energieverbruik te verminderen.
“Het scheelt heel wat kosten dat daar nu geen dure externe partij voor ingeschakeld hoeft te worden.“
Computers afsluiten en lichten uit. Organisatie breed kun je veel besparen door dit soort kleine dingen goed aan te pakken.
De grootste stappen bij AxionContinu zijn zoals genoemd al gezet. Meerdere gebouwen liggen vol zonnepanelen, en middels warmtepompen voorzien een aantal ook in hun eigen warmtevoorziening.
Dit jaar is het weer tijd om nieuwe kansen te benutten. De stappen die nu genomen moeten worden zijn voor een groot deel verweven met het gedrag van de werknemers. Dit brengt weer zijn eigen uitdagingen met zich mee. Neem het woon- werkverkeer, verantwoordelijk voor 19% van de milieubelasting van verzorgings- en verpleeghuizen. Hoe krijg je de mensen uit de auto en op de fiets of in het OV?
Met gedragsverandering valt ook nog veel energie te besparen. Bernard: “Thuis is het heel normaal om je computer uit te zetten als je klaar bent met werken. Of om het licht uit te doen als je de kamer verlaat.
Hier zie ik helaas ’s avonds nog veel computers en lichten in lege ruimtes aan staan. Organisatie breed kun je veel besparen door dit soort kleine dingen goed aan te pakken.”
Laura houdt zich onder andere bezig met voedsel inkoop en het tegengaan van verspilling. In samenwerking met een extern bedrijf wordt de inkoopdata geanalyseerd. Vervolgens zal bepaald worden welke richting zij op willen met inkoopbeleid en zal dit verwerkt worden in de visie van het bedrijf.
Tot slot
Wij hebben een hoop geleerd van het gesprek. Waar de meeste winst te behalen valt, welke hulpmiddelen er allemaal al zijn om een organisatie te helpen bij de verandering en welke kleine gedragsveranderingen grote effecten kunnen hebben.
Ook het belang van de facilitaire dienst van de instelling in de verduurzaming. Zij moeten immers de praktische uitvoering geven aan veel van de maatregelen. Dus vergeet ook zeker de facilitaire dienst niet mee te nemen in het inspireren en motiveren als Klimaat Dokter.
Wij voelen ons weer extra gesterkt om hier in de praktijk mee aan de slag te gaan.
Als de jonge dochter van een van de Klimaat Dokters in beeld komt (de realiteit van thuiswerken en zoom meetings) sluit Bernard af: “Daar heb je de why, daar doen we het toch allemaal voor.”
