Nienke Esselink is huisarts, praktijkhouder, opleider en klimaat activist.
Dat laatste is iets wat zij ook direct noemt als ze kennismaakt met nieuwe aios. In de trant van: dit vind ik belangrijk, weet waar je aan begint. De aios zijn eigenlijk altijd enthousiast en doen er graag aan mee. Haar collega’s zijn iets terughoudender. “Als ik vertel dat ik ervoor kies om niet meer te vliegen, wordt dat al snel als radicaal gezien.”
Het onderwerp leeft wel meer dan een aantal jaar geleden. Nu wordt er bijvoorbeeld niet meer gek opgekeken dat ze vegetarisch eet. “Het onderwerp in zijn algemeenheid went. Maar het in je eigen praktijk en werkomgeving op tafel krijgen is toch wat anders. Mijn werk voelde ook lange tijd als een soort andere wereld dan mijn klimaatbewuste kant. Nu ben ik zoekende hoe ik juist als huisarts iets kan betekenen.”
Eind vorig jaar stond Nienke met de actiegroep XR Zorgprofessionals op het jaarbeursplein in Utrecht. De boodschap: Dit is een slecht nieuwsgesprek. Met de aarde als doodzieke patiënt op een brancard. Geïnspireerd door Fridays for Future had ze een rondje langs de verschillende actiegroepen in Amsterdam gemaakt en kwam zo bij XR uit. “Een actiegroep past bij mij, omdat je met een groep gelijkgestemden je ergens voor inzet. Je hoeft het niet allemaal zelf te bedenken of in je eentje de kar te trekken.
XR is een leuke club, die maken kabaal, die komen in het nieuws. Het mooist is om in aanvulling daarop van binnenuit wat te kunnen veranderen. Vanuit een rol die veel dichterbij mezelf staat, die van huisarts.”
“Naar mijn mening is het onprofessioneel dat we er nog zo weinig mee doen als artsen. We starten allemaal heel toegewijd een statine met een streefwaarde van 1,8, maar we hebben geen aandacht voor de grote gezondheidsgevolgen van klimaatverandering. Terwijl het bewijs daarvoor overtuigend is. Er is alleen geen richtlijn voor. Het moet als onderdeel van ons werk als arts gaan voelen.”
De zoektocht naar een passende manier om verandering teweeg te brengen is nog niet klaar. Het liefst is dat vanuit een gezamenlijke inzet. Samen zoeken naar welke rol je zou moeten pakken in het geheel.
“We starten allemaal heel toegewijd een statine met een streefwaarde van 1,8, maar we hebben geen aandacht voor de grote gezondheidsgevolgen van klimaatverandering.”
Want dé manier om klimaatverandering te verweven in je praktijk heeft ook Nienke nog niet gevonden. Of op welke manier je in het maatschappelijke en politieke debat je stem kan laten horen.
“Ik merk dat veel collega’s afwachtend zijn. De interesse is er, maar het zijn langzame processen.
Plannen zoals een paar zonnepanelen op het dak en beter afval scheiden, tja, dat was een leuk doel 10 jaar geleden. Inmiddels zijn we al wat verder.”
Hoe krijg je collega’s mee, hoe trek je samen op, hoe zorg je dat het leeft?
Samen sparren we wat ervoor nodig zou zijn voor praktijken om extra stappen in de goede, duurzame richting te zetten. “Het helpt in ieder geval altijd als je dingen beloond.” Een financiële prikkel, het een onderdeel maken van de praktijk accreditatie of belonen met een certificatie. Tools en ideeën aanbieden, bijvoorbeeld vanuit de LHV. Het onderwerp duurzaamheid laten opnemen in het bouwadvies wat zij aanbieden. Inspiratie is er genoeg.
Nog adviezen aan haio’s die het graag in willen brengen bij hun opleider?
“Thematiseren. Blijf het inbrengen. Vertel waar je zelf mee bezig bent, wat jouw beweegredenen zijn. Dan wordt het steeds normaler om hier als arts mee bezig te zijn.”
